
อยากให้ลองนึกภาพ กบอกหนาม เป็นอย่างไร ไม่ได้มีแค่ผิวหนังเรียบลื่นธรรมดา สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำชนิดนี้คือ กบหนาม ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวจนน่าทึ่ง คุณอาจกำลังสงสัยว่า เจ้าหนามที่ว่านี้ มีไว้ทำอะไร มันเป็นอาวุธสำหรับป้องกันตัว หรือมีบทบาทสำคัญอื่นๆ ในชีวิตของมันกัน
กบอกหนาม (ชื่ออังกฤษ: Spiny-breasted Giant Frog, ชื่อวิทยาศาสตร์: Paa fasciculispina) เป็นกบชนิดหนึ่งในวงศ์กบนา (Ranidae) พบได้ในพื้นที่ของประเทศกัมพูชา และประเทศไทย กบชนิดนี้มีลักษณะเด่นคือ มีตุ่มหรือหนามเล็กๆ กระจายอยู่บริเวณอก ทำให้มีชื่อเรียกตามลักษณะนี้
กบอกหนามจัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ตามบัญชีรายชื่อใน พ.ศ. 2546 เนื่องจากประชากร ของมันลดลง จากปัจจัยหลายประการ เช่น การสูญเสียแหล่งที่อยู่อาศัย และการล่าสัตว์ ทำให้มีความสำคัญ ที่ต้องได้รับการอนุรักษ์ เพื่อคงไว้ซึ่งความหลากหลาย ทางชีวภาพในภูมิภาคนี้ (14 พฤษภาคม 2025) [1]
กบอกหนามได้รับ การค้นพบครั้งแรก เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2504 และต่อมาได้รับการตั้งชื่อทางวิทยาศาสตร์ อย่างเป็นทางการ ในปี พ.ศ. 2513 โดย ดร.โรเบิร์ต อิงเกอร์ นักสัตววิทยาชาวอเมริกันจากพิพิธภัณฑ์ฟิลด์แห่งชิคาโก ประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งในช่วงแรกกบชนิดนี้ ถูกจัดอยู่ในสกุล Rana
ก่อนที่จะมีการปรับปรุง การจัดจำแนกทางวิทยาศาสตร์ใหม่ โดยได้มีการเปลี่ยนชื่อสกุลเป็น Paa และภายหลังเปลี่ยนเป็น Quasipaa ตามลำดับ กบอกหนามจึงถือเป็นหนึ่งในสายพันธุ์ ที่มีความสำคัญทางวิทยาศาสตร์ และชีววิทยาในภูมิภาค เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และยังคงเป็นหัวข้อที่น่าสนใจ สำหรับนักวิจัย และผู้ที่สนใจในธรรมชาติ และสัตว์น้ำจืด
กบอกหนามถูกบันทึกว่า พบเจอในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า เขาสอยดาว จังหวัดจันทบุรี ตั้งแต่ช่วงปี พ.ศ. 2540 เป็นต้นมา ซึ่งเป็นช่วงที่มีการสำรวจ และศึกษาความหลากหลาย ทางชีวภาพในพื้นที่ อย่างละเอียดมากขึ้น สถานที่นี้ตั้งอยู่ในพื้นที่ภูเขาสูง ของจังหวัดจันทบุรี ติดกับชายแดนกัมพูชา (8 กุมภาพันธ์ 2022) [2]
มีสภาพเป็น ป่าดิบชื้น ป่าดิบเขา และป่าดิบแล้ง ที่อุดมสมบูรณ์ มีลำธาร น้ำตก แหล่งน้ำธรรมชาติ จำนวนมาก ทำให้เหมาะกับการอยู่อาศัย และวางไข่ของกบอกหนาม พื้นที่แห่งนี้ยังเป็นบ้าน ของสัตว์หายาก หลากหลายชนิด เช่น สมเสร็จ นกเงือก เสือปลา และสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกเฉพาะถิ่นหลายชนิด
กบชนิดนี้มักอาศัยอยู่ ตามแหล่งน้ำจืดในป่าดิบ ป่าดิบเขา หรือริมธารน้ำ ที่มีความชื้นสูง และอากาศเย็น โดยเฉพาะในพื้นที่ภูเขาสูง น้ำใส และไหลเอื่อย ซึ่งเป็นสภาพแวดล้อม ที่เหมาะต่อการวางไข่ และการเจริญเติบโตของลูกอ๊อด
พฤติกรรมการใช้ชีวิต
กบอกหนาม แม้จะดูเป็นสัตว์ ที่ไม่มีเขี้ยวเล็บ หรือพิษร้ายแรง แต่กบชนิดนี้ ก็มีวิธีป้องกันตัว ตามแบบฉบับของสัตว์เล็ก ในธรรมชาติ ซึ่งสอดคล้องกับสภาพแวดล้อม ที่มันอาศัยอยู่ และหนึ่งในวิธีป้องกันตัวของกบอกหนามคือ การอำพรางตัว
ด้วยสีผิวที่กลมกลืน ไปกับพื้นดิน ใบไม้ หรือโขดหินริมลำธาร ลักษณะสีของลำตัว ที่ออกโทนสีน้ำตาล เทา หรือเขียวเข้ม ทำให้ยากต่อการมองเห็นจากนักล่า เช่น งูหรือนกเหยี่ยว โดยเฉพาะเมื่อมันนิ่งอยู่กับที่ตามธรรมชาติ ซึ่งอีกหนึ่งพฤติกรรมป้องกันตัว ของกบก็คือ
การกระโดดลงน้ำ หรือมุดเข้าไปใต้หิน เมื่อรู้สึกถึงอันตราย กบจะอาศัย ความคล่องแคล่ว ในการเคลื่อนที่เร็ว หลบหนีไปยังแหล่ง ซ่อนตัวในทันที โดยเฉพาะในแหล่งน้ำ ที่มีก้อนหินหรือรากไม้มาก กบสามารถใช้พื้นที่ซับซ้อนเหล่านั้น เป็นที่หลบภัยอย่างมีประสิทธิภาพ
สรุป กบอกหนาม เป็นอย่างไร เป็นกบขนาดใหญ่ในวงศ์กบนา มีลักษณะเด่นคือผิวหนัง เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองเนื่องจากประชากรลดลง เพราะปัจจัยต่างๆ มีบทบาทสำคัญ ในระบบนิเวศ ทั้งการควบคุมแมลงศัตรูพืช และเป็นแหล่งอาหารของสัตว์นักล่า
กบอกหนามใช้เสียงร้อง ที่มีความถี่จังหวะเฉพาะ เพื่อสื่อสาร ดึงดูดตัวเมีย ในช่วงฤดูผสมพันธุ์ ประมาณเดือน พ.ย. – ธ.ค. เสียงร้องนี้ ช่วยให้ตัวผู้แสดงตำแหน่ง และความแข็งแกร่ง เพื่อแข่งขันกับตัวผู้ตัวอื่น
ส่งผลให้แหล่งน้ำ และที่อยู่อาศัย ของกบอกหนาม แห้งลงหรือเสื่อมโทรม ทำให้กบมีความเสี่ยง ต่อการขาดแคลนน้ำ อาหาร นอกจากนี้ อุณหภูมิที่สูงขึ้น ยังส่งผลกระทบต่อวงจรชีวิต และการผสมพันธุ์ของกบอีกด้วย