เรียนรู้ กระบวนท่า มวยโบราณ (Muay Boran) ของชาวสยาม

กระบวนท่า มวยโบราณ

เรียนรู้ กระบวนท่า มวยโบราณ (Muay Boran) หรือ มวยคาดเชือก ออริจินัลการต่อสู้ด้วยหมัด เข่า ศอก จากสนามรบ ซึ่งสมัยก่อน ใช้เชือกพันหมัดทั้ง 2 ข้าง และแต่ละภูมิภาคก็มีชื่อเรียกต่างกัน ส่วนประวัติศาสตร์เพิ่มเติม ไปศึกษาพร้อมกัน

  • ต้นกำเนิด มวยไทยโบราณ
  • มวยไทย 4 ภาค
  • มวยคาดเชือก VS มวยไทย

ต้นกำเนิด มวยไทยโบราณ เกิดขึ้นเมื่อไหร่

กระบวนท่า มวยโบราณ ถูกพัฒนาขึ้นในศตวรรษที่ 13 เพื่อใช้ป้องกันตัว โดยฝึกสอนให้กับนักรบไทย โดยใช้เทคนิครุนแรง ทั้งยืนสู้ สู้บนพื้น และจับล็อก เชื่อกันว่า มวยคาดเชือกเป็นที่รู้จักอย่างรวดเร็ว เพราะเรื่องราวของนายขนมต้ม ซึ่งรวมทักษะสู้ด้วยมือ เข้ากับอาวุธดาบและกระบอง

สมัยก่อนแข่งขันมวยยังไง ทำไมถึงเลิกคาดเชือก

นักมวยสมัยก่อน จะพันหมัดด้วยเชือก พร้อมเครื่องรางประจำตัว กติกาข้อเดียวคือ ชกกันจนอีกฝ่ายยอมแพ้ แข่งบนสนามหญ้า มีเชือกล้อมพื้นที่ 1 เส้น และมีกรรมการห้าม โดยสมัยก่อน หากเป็นงานศพคนมีฐานะ จะมีมวยชกประมาณ 7-8 คู่

ก่อนจะมีการการชกมวยไทยอาชีพ ครั้งแรกในสมัย ร.6 ณ สนามมวยสวนกุหลาบ กระทั่งถึงยุคของรัชกาลที่ 7 นวมถูกนำมาใช้แทนการคาดเชือก เนื่องจากในปี พ.ศ. 2471 มีการชกมวยเกิดขึ้น ระหว่างนักมวยชาวเขมร และนักมวยชาวอุตรดิตถ์

เมื่อเข้ายกที่ 3 นักมวยไทย ใช้หมัดคู่หรือท่า “หนุมานถวายแหวน” ชกนักมวยชาวเขมร จนทำให้นิ่งค้าง แล้วเข้าชกซ้ำอีกจนอีกฝ่ายล้มลง ก่อนที่จะเสียชีวิตขณะนำส่งโรงพยาบาล ซึ่งจากเหตุการณ์ดังกล่าว ทำให้กระทรวงมหาดไทย ไม่อนุญาตให้ชกมวยคาดเชือก และให้สวมนวม รวมถึงอุปกรณ์ต่างๆ แบบมวยสากล

ที่มา: มวยคาดเชือก [1]

มวยไทย 4 ภาค มีเอกลักษณ์ต่างกันยังไง

กระบวนท่า มวยโบราณ

ภาคกลาง

  • มวยลพบุรี : เป็นที่พูดถึงหลายยุค แต่ในยุคพระเจ้าเสือ เป็นยุคที่รุ่งเรืองที่สุด เป็นมวยเชิงสูง ทั้งรุกและรับคล่องแคล่ว ชกฉลาด ตาเฉียบคม จับจังหวะดี มีความแม่นยำ คาดเชือกครึ่งแขน และข้อเท้า

ภาคอีสาน

  • มวยโคราช : คาดเชือกด้ายดิบ ตั้งแต่หมัดถึงข้อศอก ท่าที่เป็นเอกลักษณ์ คือ ท่าหมัดเหวี่ยงควย แต่งกายด้วยกางเกงขาสั้น ไม่ใส่เสื้อ สวมมงคล มีลักษณะการต่อยแบบเหวี่ยงหมัด หรือต่อยวงกว้าง

ภาคเหนือ

  • มวยท่าเสา : ไม่มีหลักฐานแน่ชัด มาเริ่มมีการชกยุคไหน เป็นที่รู้จักด้านความเร็ว ลีลาสวย แข็งแรง มีท่าเตะไว ถีบแรง ผู้เรียนต้องฝึกท่ามือ 4 ทิศย่าง 8 ทิศ ได้แก่ หลบ, หลีก, ปัด, ป้อง, ปิด

ภาคใต้

  • มวยไชยา : มีกระบวนท่า 5 ชุด ผ่านการฝึก 7 ท่า คือ ปั้นหมัด, ย่างสามขุม, พันหมัดพลิกเหลี่ยม, พันแขน, เต้นแร้งเต้นกา, พันหมัด, กระโดดตบศอก ส่วนท่าซิกเนเจอร์ คือ ท่าเสือลากหาง

ที่มา: ชวนรู้จัก มวยไทยโบราณ 4 ภาค [2]

นักมวยเอกแห่งยุคหมัดคาดเชือก มีใครบ้าง

นักมวยเอก หรือนักมวยที่มีชื่อเสียง แห่งยุคหมัดคาดเชือก มีหลายคนจากหลายสมัย ยกตัวอย่างเช่น พระยาพิชัยดาบหัก, แดง ไทยประเสริฐ, ทับ จำเกาะ, บัว วัดอิ่ม, ยัง หาญทะเล, สุวรรณ นิวาศวัต, หวัง อาหะหมัด เป็นต้น

แม่ไม้มวยไทยโบราณท่าไหนบ้าง ที่คนรู้จัก

  1. ปักษาแหวกรัง : ใช้ป้องกันแล้วโจมตีกลับ เมื่อถูกปล้ำหรือรัด ใช้ท่านี้เพื่อเข้าวงใน แล้วใช้ท่าอื่น
  2. ชวาซัดหอก : ท่าป้องกันหมัด โดยเฉพาะหลบหมัดตรง แล้วสู้กลับด้วยข้อศอก
  3. อิเหนาแทงกฤช : ท่ารับหมัดแนวตรง ด้วยการใช้ข้อศอกแล้วคลุกวงใน
  4. ยกเขาพระสุเมรุ : ท่ารับหมดแนวตรง โดยก้มโค้ง 45 องศา หมัดจะผ่านศีรษะไปชกเสยคาง
  5. ตาเถรค้ำฟัก : ป้องกันหมัดด้วยแขน ก้มโค้ง 60 องศา แล้วสวนหมัดไปที่ปลายคาง
  6. มอญยันหลัก : ใช้เท้ายัน ถีบอก หรือถีบท้อง
  7. ปักลูกทอย : รับลูกเตะกราด เตะเฉียง ด้วยการใช้ข้อศอกโจมตีไปที่หน้าแข้ง
  8. จระเข้ฟาดหาง : การโจมตีกลับ โดยใช้ส้นเท้าฟาดไปข้างหลัง แล้วหมุนตัวเตะเหวี่ยง
  9. หักงวงไอยรา : ท่าตัดกำลังขา ใช้ศอกโจมตีไปที่โคนขาคู่ต่อสู้
  10. หักคอเอราวัณ : ใช้รุก เมื่ออีกฝ่ายเดินเข้าหา พร้อมท่างอเข่า ให้เหยียบเข่าแล้วก้าวขึ้นไป แล้วตีศอกไปที่กลางศีรษะ

ที่มา: ศิลปะกระบวนท่าแม่ไม้มวยไทย [3]

เปรียบเทียบ มวยไทยโบราณ VS มวยไทย

กระบวนท่า มวยโบราณ

สิ่งที่คล้ายกัน

  • เน้นการฝึกร่างกาย ซ้อมชกลม ชกกระสอบทราย
  • มีพิธีไหว้ครู และรำมวย
  • ลักษณะการออกอาวุธ เช่น การฮุก, เตะแข้ง, ถูกถีบ
  • ใช้การปล้ำมวยไทย แล้วรุกประชิดตัว

ข้อแตกต่าง

  • มวยโบราณป้องกันขาหนีบ มวยไทยป้องกันศีรษะโดยใช้นวม
  • มวยโบราณมีการสู้รัดกุมกว่า หลบหลีกได้ว่องไว แต่ป้องกันตัวได้น้อยกว่า
  • มวยโบราณโจมตีอวัยวะต่างๆ แขนและขา มวยไทยโจมตีให้ได้คะแนน เน้นลำตัวและศีรษะ
  • ท่าทางมวยโบราณอลังการกว่า เช่น เข่าลอยฟ้า, ศอกฟันหน้า
  • มวยโบราณฝึกพร้อมอาวุธของนักรบ และสอนปลดอาวุธ
  • มวยไทยเป็นกีฬา มีการแข่งขัน กฎระเบียบ ส่วนมวยโบราณ ใช้เพื่อป้องกันตัว

กระบวนท่า มวยโบราณ โดยสรุป

กระบวนท่ามวยโบราณ หรือมวยคาดเชือก ซึ่งฝึกยุคแรกโดยนักรบสยาม แบ่งออกเป็น 4 สไตล์ตามภูมิภาค ก่อนที่ในยุค ร.6 จะประกาศห้ามชก เนื่องจากรุนแรงถึงชีวิต แล้วเปลี่ยนเป็นมวยใส่นวม แต่ยังคงพิธีไหว้ครู และรูปแบบการออกอาวุธไว้ดังเดิม ปัจจุบันมีด้วยกัน 15 แม่ไม้มวยไทย

มวยคาดเชือกยังมีอยู่ไหมในปัจจุบัน

ในไทยไม่มีการแข่งขันมวยคาดเชือกแล้ว แต่เปลี่ยนเป็นการแสดง และขึ้นชกโชว์บางโอกาส อาทิเช่น วันสงกรานต์ ประเพณีไทย-พม่า จังหวัดตาก ส่วนการชกแบบจริงจัง สามารถพบเห็นได้ในประเทศพม่า

ภาพยนตร์สร้างจากมวยคาดเชือกมีไหม

  • คาดเชือก (2527) : กำกับโดย บัณฑิต ฤทธิ์ถกล และในปี 2558 ถูกรีเมกเป็นละครช่อง 7
  • ไชยา (2550) : กำกับโดย ก้องเกียรติ โขมศิริ ทำรายได้ 11 ล้านบาท
  • องค์บาก : มี 3 ภาค ภาพยนตร์สร้างชื่อให้กับ “จา พนม” ซึ่งสามารถดูได้ครบทุกภาคบน netflix
Facebook
Twitter
Telegram
LinkedIn
ข้อมูลผู้เขียน

แหล่งอ้างอิง