หา ความเป็นไทย กระบี่กระบอง รากเหง้าแห่งนักรบไทย

ในอดีต ความเป็นไทย กระบี่กระบอง ถือเป็น ศิลปะแห่งชีวิต ที่ผูกพันกับวิถีของคนไทยตั้งแต่การป้องกันบ้านเมือง ไปจนถึงการฝึกฝนกายใจ ให้สงบมั่นคง เมื่อกาลเวลาผ่านไป ถึงสงครามจะหมดลง แต่กระบี่กระบองยังคงดำรงอยู่ในฐานะมรดกทางวัฒนธรรมไทย ที่สืบทอดต่อเนื่องจากรุ่นสู่รุ่น ศิลปะแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงท่วงท่าการต่อสู้เพื่อป้องกันตน แต่ยังสะท้อนให้เห็นถึง ความเป็นไทยในทุกมิติ

เป็นมรดกทางวัฒนธรรมไทยที่สำคัญและควรอนุรักษ์ไว้ต่อไป
กำเนิดจากภูมิปัญญานักรบไทยและพัฒนาจากสนามรบสู่สนามกีฬา
การต่อสู้ที่คล้ายกันมวยโบราณ สู้ด้วยมือเปล่าและใช้ร่างกายให้เป็นอาวุธด้วย

กระบี่กระบอง มรดกแห่ง ความเป็นไทย ที่ต้องอนุรักษ์

กีฬากระบี่กระบอง ไม่ใช่แค่ศิลปะการต่อสู้ด้วยอาวุธชนิดหนึ่ง แต่เป็นหัวใจของวัฒนธรรม และจิตวิญญาณนักรบไทย ที่สืบทอดกันมานับร้อยปี ศิลปะแขนงนี้สะท้อนถึงประวัติศาสตร์ วิถีชีวิต ความเชื่อ และจริยธรรมของคนไทยได้อย่างลึกซึ้ง การศึกษาและการฝึกฝนก็เท่ากับการทำความเข้าใจ ความเป็นไทย ในอีกมิติหนึ่ง

บทความนี้จะเจาะลึกถึง ความเป็นไทยแบบกระบี่กระบอง พิธีกรรม และคุณค่าทางปรัชญาที่ซ่อนอยู่ในลีลาอันอ่อนช้อยแต่ดุดัน ของศิลปะป้องกันตัวแห่งสยามนี้

รากฐาน ประวัติศาสตร์ กระบี่กระบอง คู่ชาติไทย

การเล่นกระบี่กระบอง ถือกำเนิดขึ้นจากภูมิปัญญาของนักรบไทย ในสมัยสุโขทัยและอยุธยา ยุคที่ไทยต้องเผชิญกับสงครามป้องกันแผ่นดินจากข้าศึกศัตรู การฝึกฝนการใช้อาวุธเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะ กระบี่ และ กระบอง ซึ่งเป็นอาวุธที่คล่องแคล่ว เหมาะกับการต่อสู้แบบประชิดตัว นักรบไทยในอดีตจะฝึกทั้งกำลัง สมาธิ และจิตใจ ผ่านท่วงท่าที่ถูกออกแบบมาอย่างประณีต

การกำเนิดและพัฒนาการจากสนามรบสู่สนามกีฬา

กระบี่ กระบอง มีต้นกำเนิดจากการฝึกฝนเหล่าทหารและนักรบในสมัยโบราณ เริ่มประมาณ พ.ศ. 1792 โดยเฉพาะในช่วงที่การรบประชิด และการใช้ดาบเป็นกลยุทธ์สำคัญ อาวุธที่ใช้ในการฝึกซ้อม และประลองจึงเป็นเครื่องมือสำคัญ ในการเตรียมพร้อมรับมือข้าศึก เมื่อบ้านเมืองสงบ จึงถูกนำมาใช้เป็นการละเล่น และการแข่งขันเพื่อฝึกความชำนาญ และความกล้าหาญ

ก่อนจะถูกฟื้นฟูอย่างจริงจัง ในยุครัตนโกสินทร์ ประมาณ พ.ศ.2325 โดยอาจารย์นาค เทพหัสดิน ณ อยุธยา เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการริเริ่มทดลองสอน และนำวิชานี้ไปเผยแพร่ โดยเริ่มจากการทดลองสอน นักเรียนในโรงเรียนพลศึกษากลาง เมื่อปี พ.ศ. 2478 และถูกบรรจุในหลักสูตรพลศึกษา ซึ่งเป็นการรักษามรดกอันทรงคุณค่านี้ไว้

อาวุธที่สะท้อนภูมิปัญญาชาติไทย

อาวุธของ กระบี่กระบอง ล้วนมีเอกลักษณ์และสะท้อนภูมิปัญญาช่างไทย เช่น กระบี่ (ดาบ) ที่เน้นความพลิ้วไหวและรวดเร็ว กระบอง (พลอง) ที่เน้นกำลังและระยะเข้าถึง ง้าว ดาบสองมือ และอุปกรณ์ป้องกันตัว เช่น ดั้ง เขน หรือโล่ ในการฝึกหรือประลองจะใช้อาวุธจำลอง ทำจากหวายหรือไม้ เพื่อลดความอันตราย แต่ยังคงหลักการการต่อสู้ไว้

ที่มา: กระบี่ กระบอง (29 พฤษภาคม 2008) [1]

มีความเชื่อมโยง กับมวยโบราณ อย่างไร?

กระบี่กระบองมีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิด กับศิลปะการต่อสู้มือเปล่าของไทย ที่เรียกว่า มวยโบราณ นักรบในอดีต ไม่ได้ถูกฝึกให้ใช้แต่อาวุธเท่านั้น แต่ยังต้องมีความสามารถในการต่อสู้ด้วยมือเปล่า ใช้เมื่ออาวุธหลุดมือหรือชำรุด

กล่าวได้ว่า กระบี่กระบองเป็น ภาควิชาอาวุธ ขณะที่มวยไทยโบราณเป็น ภาควิชามือเปล่า ของหลักสูตรนักรบไทยโบราณ ท่วงท่าและหลักการเคลื่อนไหวหลายอย่าง มีความคล้ายคลึงกัน เช่น การใช้เท้า การย่อตัว การเอี้ยวตัวหลบหลีก และการสร้างสมดุลของร่างกาย ซึ่งแสดงให้เห็นถึงปรัชญาการต่อสู้เดียวกัน ที่เน้นความว่องไว การใช้ส่วนต่างๆ ของร่างกายให้เป็นอาวุธ และการพลิกแพลงตามสถานการณ์
ที่มา: กระบี่ กระบอง | พร้อมเพย์ พูด โดน โอน ไว (11 สิงหาคม 2020) [2]

ความเป็นไทย ในแบบฉบับ กระบี่กระบอง

ความเป็นไทย กระบี่กระบอง ที่น่าภูมิใจยังไงบ้าง แบ่งเป็น 4 ด้าน ดังนี้

ความเคารพและจิตวิญญาณของครู

สิ่งที่โดดเด่นของศิลปะกระบี่กระบอง คือ พิธีไหว้ครู ก่อนเริ่มฝึกหรือแสดง ผู้เรียนต้องทำการไหว้ครู เพื่อระลึกถึงพระคุณของครูบาอาจารย์ และบรรพชนผู้ถ่ายทอดวิชา พิธีนี้ไม่ได้เป็นแค่สัญลักษณ์ของความกตัญญู แต่ยังสะท้อนให้เห็นถึงจิตวิญญาณของความเป็นไทย ที่ให้ความสำคัญกับ ผู้ให้ และ การเคารพผู้อาวุโส

ความมีวินัยและความอดทน

การฝึกกระบี่กระบองต้องใช้ความตั้งใจสูง การจดจำท่วงท่า การควบคุมร่างกาย และการซ้อมซ้ำอย่างสม่ำเสมอ สิ่งเหล่านี้ทำให้ผู้ฝึกมีความอดทน มีสมาธิ และรู้จักเคารพกติกา ซึ่งเป็นพื้นฐานของการดำรงชีวิตอย่างมีระเบียบในแบบไทย

ความกล้าหาญและจิตใจนักรบ

ท่วงท่าของกระบี่กระบองสะท้อนถึงความมั่นใจ ความกล้า และการต่อสู้เพื่อปกป้องสิ่งที่รัก จิตวิญญาณนี้คือหัวใจของนักรบไทย ที่พร้อมเผชิญทุกอุปสรรคด้วยใจเด็ดเดี่ยวและสงบนิ่ง

ความงดงามในศิลปะไทย

แม้จะเป็นศิลปะการต่อสู้ แต่กระบี่กระบองก็เต็มไปด้วย ศิลปะของการเคลื่อนไหว ที่อ่อนช้อยแต่ทรงพลัง ท่วงท่าการฟัน แทง ปัด ป้อง ถูกออกแบบให้มีจังหวะ และลีลาอย่างงดงาม ราวกับการร่ายรำ สะท้อนให้เห็นถึงความละเอียดอ่อน ของคนไทยที่ผสมผสาน ความแข็งแกร่ง และ ความงาม ได้อย่างลงตัว

ที่มา: กระบี่กระบอง (Krabi Krabong) ศิลปะการต่อสู้แบบดั้งเดิมของไทย (23 มิถุนายน 2024) [3]

มารยาท และพิธีกรรม หัวใจของ ความเป็นไทย

กระบี่ กระบอง เป็นศิลปะการต่อสู้ของไทยที่ไม่ได้เน้นแค่ความแข็งแกร่ง และความคล่องแคล่ว แต่ยังสะท้อนให้เห็นถึงจิตวิญญาณแห่งความมีระเบียบ วินัย และความเคารพต่อครูบาอาจารย์ ผู้ฝึก และคู่ต่อสู้ มารยาทและพิธีกรรมจึงเป็นหัวใจสำคัญ ที่แสดงถึงความเป็นไทย และความงดงามทางวัฒนธรรม ที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน

พิธีไหว้ครู และการถวายบังคม ในการแสดง ความเคารพ

ก่อนการฝึกซ้อม การแสดง หรือการประลอง ผู้เล่นกระบี่กระบอง ทุกคนต้องเริ่มด้วย พิธีไหว้ครู ซึ่งถือเป็นประเพณีอันศักดิ์สิทธิ์ ที่แสดงออกถึงความเคารพต่อครูบาอาจารย์ และการระลึกถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ปกปักรักษา การถวายบังคม 3 ครั้ง มีความหมายทางธรรมะ และการเทิดทูนสถาบันหลักของชาติ คือ

ครั้งที่ 1 เคารพต่อหลักธรรมคำสั่งสอนของพระศาสดา
ครั้งที่ 2 เคารพต่อองค์พระประมุขของชาติ
ครั้งที่ 3 เคารพต่อบิดา มารดา ผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาการและผู้มีพระคุณ

ปรัชญาในท่ารำ: การฝึกฝนจิตใจและพรหมวิหารสี่
ท่าทางหลายอย่างในกระบี่กระบอง ไม่ได้มีเพียงเพื่อการต่อสู้ แต่ยังสอนจริยธรรม เช่น ท่า ขึ้นพรหม ที่อาจารย์นาค เทพหัสดิน ณ อยุธยา ได้บันทึกไว้ว่าเป็นการสอนให้ผู้เรียนระลึกถึงหลักธรรม พรหมวิหารสี่ อันได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา นอกจากนี้ ยังเน้นการอบรมให้ผู้เรียนมีจิตใจกล้าหาญเด็ดเดี่ยว ทรหดอดทน รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย และไม่ใช้เล่ห์กลในการเอาชนะคู่ต่อสู้

ลีลาอันอ่อนช้อย ในเอกลักษณ์ ทางศิลปะการแสดง

ลีลาการร่ายรำในกระบี่กระบอง มีความโดดเด่นในเรื่องของความสมดุลระหว่างความอ่อนช้อย ของศิลปะไทยกับความดุดัน และเด็ดขาดของวิชาการต่อสู้ และมีท่าไม้รำ จำนวน 12 ไม้รำ เป็นจำนวนที่ใช้กันโดยทั่วไปในหลักสูตรพลศึกษาและสายวิชาการ

แม่ไม้และเพลงกระบี่ ความงามที่ซ่อนเร้นด้วยกลศึก

ท่ารำหรือที่เรียกว่า ไม้รำ หรือ แม่ไม้ เป็นการแสดงออกถึงหลักการต่อสู้ ที่ซับซ้อนและมีแบบแผน โดยมี เพลงกระบี่ลีลา หรือเพลงไทยประเภทต่างๆ เช่น เพลงจำปาเทศ เป็นเครื่องกำกับจังหวะ ทำให้การแสดงมีความสวยงาม สง่างาม และมีพลัง การเคลื่อนไหวแต่ละจังหวะ ถูกออกแบบมาเพื่อฝึกการควบคุมร่างกาย การทรงตัว และการตัดสินใจในเสี้ยววินาที

สรุป ความเป็นไทย กระบี่กระบอง ศิลปะที่ไม่ควรหาย

เพราะว่า ความเป็นไทย กระบี่กระบอง คือภาพแทนของ รากเหง้าแห่งชาติไทย มันคือศาสตร์และศิลป์ ที่ผสมผสานความแข็งแกร่ง กับความละเมียดละไมไว้ในหนึ่งเดียว การรักษาและส่งต่อศิลปะแห่งนี้ ไม่ใช่เพียงการอนุรักษ์การต่อสู้ แต่คือการรักษา จิตวิญญาณของความเป็นไทย ให้คงอยู่คู่แผ่นดินสืบไป

กระบี่กระบอง สะท้อน ความเป็นไทย อย่างไร?

ศิลปะกระบี่กระบอง ไม่ได้เป็นเพียงการต่อสู้ด้วยอาวุธ แต่เป็นการต่อสู้ด้วย จิตวิญญาณแห่งความดีงาม
สะท้อนให้เห็นถึงคุณค่าของคนไทยในทุกยุคสมัย ความเคารพครู ความอดทน ความกล้าหาญ ความสามัคคี และความงดงามในทุกการกระทำ

การสืบทอด กระบี่กระบอง ในโลกยุคใหม่ ได้ยังไง?

กระบี่ กระบอง เป็นเสมือนตำรามีชีวิต ที่บันทึกรากเหง้าของ ความเป็นไทย ไว้ครบถ้วน ทั้งประวัติศาสตร์การรบ จริยธรรมนักรบที่เคารพครูและมีเมตตา และความวิจิตรบรรจงทางศิลปะ แต่ในยุคที่เทคโนโลยีและวัฒนธรรมต่างชาติเข้ามามีบทบาทอย่างสูง การผลักดันศิลปะป้องกันตัวชนิดนี้ให้คงอยู่ และเป็นที่นิยมในกลุ่มคนรุ่นใหม่ยังคงเป็นความท้าทาย