นกเงือกหัวแรด กินอะไร มีพฤติกรรมการกินที่น่าสนใจ และไม่ได้เป็นแค่นก ที่กินผลไม้ธรรมดา แต่เป็นนักกินตัวยงที่ช่างเลือก มีรสนิยมหลากหลาย แถมยังได้รับฉายาเป็น นักปลูกป่า
นกเงือกหัวแรด (Rhinoceros Hornbill) เป็นหนึ่งใน นกเงือกขนาดใหญ่ ที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศ ในป่าฝนเขตร้อน ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะบนเกาะบอร์เนียว และสุมาตรา หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ ที่บันทึกอย่างเป็นทางการ เกี่ยวกับนกชนิดนี้ (18 พฤศจิกายน 2025) [1]
มีมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1784 เมื่อ Georges-Louis Leclerc, Comte de Buffon นักธรรมชาติวิทยาชาวฝรั่งเศส ได้บรรยายเกี่ยวกับนกเงือกหัวแรด ในผลงานด้านสัตววิทยา ก่อนที่จะถูกตั้งชื่อทางวิทยาศาสตร์ อย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1786 โดย Pieter Boddaert ภายใต้ชื่อ Buceros rhinoceros
นกเงือกหัวแรดจัดอยู่ในวงศ์ Bucerotidae ลักษณะเด่นที่เป็นเอกลักษณ์ของมันคือ จะงอยปากขนาดใหญ่และคาสค์ (casque) รูปร่างคล้ายเขาแรด ซึ่งทำให้เป็นนกที่จำได้ง่าย จะงอยปากมีสีส้ม ถึงแดงสดใส และคาสค์มีโครงสร้างกลวง ทำให้นกสามารถบินได้ แม้ตัวใหญ่ แล้วยังมีลักษณะพิเศษอื่นๆ ได้แก่
นกแห่งผืนป่าฝน ที่มีวิถีชีวิต เต็มไปด้วยความผูกพัน ระหว่างคู่ และบทบาทสำคัญ ต่อระบบนิเวศ มันใช้ชีวิตส่วนใหญ่บนเรือนยอดไม้สูง คอยบินจากกิ่งหนึ่ง ไปยังอีกกิ่ง เพื่อค้นหาผลไม้สุกฉ่ำ ซึ่งเป็นอาหารหลัก พร้อมสอดแทรก การล่าแมลง หรือสัตว์ตัวเล็ก เป็นครั้งคราว เสียงก้องกังวาน ที่เปล่งออกมา
สามารถได้ยินไกลหลายร้อยเมตร เกิดจากโครงสร้าง โพรงภายในคาสค์ ซึ่งทำหน้าที่เสมือน เครื่องขยายเสียงธรรมชาติ ในช่วงฤดูผสมพันธุ์ ความรักและความร่วมมือ ของพวกมัน จะเด่นชัดขึ้น เพศเมียยอมขังตัวเอง อยู่ในโพรงไม้ใหญ่ ปิดปากโพรงด้วย ส่วนผสมของดิน หรือมูล เหลือเพียงช่องแคบ
สำหรับรับอาหาร จากเพศผู้ที่คอยบินออกไปหา อย่างไม่รู้เหน็ดเหนื่อย เมื่อถึงเวลาที่ลูกนกเริ่มเติบโต ทั้งพ่อและแม่ จะช่วยกันเลี้ยงดูอย่างทุ่มเท ราวกับรู้ว่าชีวิตเล็กๆ เหล่านี้ คือความต่อเนื่องของเผ่าพันธุ์
มีอาหารหลักเป็น ผลไม้ป่า โดยเฉพาะ ผลไทร ซึ่งมีให้กินตลอดปี และให้พลังงานสูง ผลไม้เหล่านี้ ไม่เพียงเป็นแหล่งอาหารสำคัญ แต่ยังช่วยให้นกทำหน้าที่ กระจายเมล็ดพันธุ์ไปทั่วป่า อย่างไรก็ตาม มันไม่ใช่นกกินพืชเพียงอย่างเดียว แต่เป็น สัตว์กินทั้งพืชและสัตว์ จึงอาจกินอาหารอื่นเสริม เช่น
นกชนิดนี้มักอาศัย ในป่าดิบชื้น และป่าดิบเขา ที่มีต้นไม้ขนาดใหญ่ สูงจากพื้นมากกว่า 30 เมตร เพราะต้องใช้โพรงไม้ใหญ่เป็นที่ทำรัง และต้องการแหล่งอาหาร ที่อุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะผลไม้ป่า อย่างลูกไทร
นกเงือกหัวแรดมีความสำคัญทางวัฒนธรรม และความเชื่อในภูมิภาค เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในกลุ่มชนเผ่า Iban บนเกาะบอร์เนียว ที่เรียกนกชนิดนี้ว่า Kenyalang และถือว่าเป็น “ราชาแห่งนกทั้งปวง” ซึ่งทำหน้าที่เป็นสื่อกลาง ระหว่างมนุษย์กับเทพเจ้า ความเชื่อดังกล่าว ถูกบันทึกไว้โดย Harrison และ Sandin ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1966
และยังคงสะท้อนอยู่ในพิธีกรรมสำคัญ ของชาวพื้นเมืองอย่าง Gawai Kenyalang ที่ใช้รูปปั้นไม้แกะสลัก เป็นสัญลักษณ์ของนกเงือกหัวแรด ต่อมาในวันที่ 31 สิงหาคม ค.ศ. 1988 นกเงือกหัวแรดได้รับการประกาศ ให้เป็นนกประจำรัฐซาราวัก ประเทศมาเลเซีย และถูกนำไปประดิษฐาน ในตราแผ่นดิน (coat of arms) ของรัฐ
เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของความกล้าหาญ พลังอำนาจ และความภาคภูมิใจของชาวมาเลเซีย โดยเฉพาะชาว Dayak และ Iban ที่ยังคงเคารพนับถือ ในฐานะสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ บทบาทเหล่านี้ สะท้อนถึงคุณค่าทางวัฒนธรรม ที่ผูกพันกับวิถีชีวิตและความเชื่อของผู้คนมาช้านาน ทั้งยังเสริมสร้างภาพลักษณ์ ของนกเงือกหัวแรด ให้เป็นมากกว่าสัตว์ป่า
สรุป นกเงือกหัวแรด กินอะไร มีความสำคัญต่อธรรมชาติสูง แต่สถานะของมัน ใกล้สูญพันธุ์ เนื่องจากการตัดไม้ทำลายป่า การล่าสัตว์ และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ อาจคล้ายกับ อายอาย คืออะไร
เป็นนกป่าขนาดใหญ่ ที่ต้องการพื้นที่กว้าง และสภาพแวดล้อม แบบป่าฝนเขตร้อน จึงไม่เหมาะสมกับการนำไปเลี้ยง เป็นสัตว์เลี้ยงทั่วไป การจับหรือเลี้ยงนกชนิดนี้ อาจเป็นการละเมิดกฎหมาย คุ้มครองสัตว์ป่า และส่งผลกระทบ ต่อประชากรในธรรมชาติ
นกเงือกหัวแรดมักผสมพันธุ์ ในช่วงฤดูแล้ง ถึงต้นฤดูฝน ของแต่ละพื้นที่ โดยทั่วไปอยู่ระหว่าง เดือนมีนาคม – กรกฎาคม ซึ่งเป็นช่วงที่มีอาหาร ผลไม้เพียงพอ สำหรับการเลี้ยงลูกนก และการสร้างรัง
