เปิดตำรา ไม้รำ กระบี่กระบอง ถอดรหัสยุทธวิธี จากนักรบ

ไม้รำ กระบี่กระบอง

ไม้รำ กระบี่กระบอง ไม่ได้หมายถึงแค่ “ไม้” ที่ใช้รำเท่านั้น แต่หมายถึง ชุดกระบวนท่ารำ ที่กำหนดไว้เป็นแบบแผน เป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ที่สืบทอดกันมายาวนาน ถือเป็นส่วนที่สำคัญที่สุด ในความเป็นเอกลักษณ์และพลังของวิชากระบี่กระบอง ท่าไม้รำเหล่านี้คือพื้นฐานของการฝึกฝน เป็นการรวมเอาหลักการต่อสู้ การทรงตัว ความอ่อนช้อย และการทำสมาธิเข้าไว้ด้วยกันอย่างลงตัว

  • ก่อนการเริ่มเล่น จะมีกระบวนการหลักอยู่ 3 ส่วน
  • ท่า 12 ไม้รำเป็นการรวม หลักการเคลื่อนไหวสำคัญไว้ที่ครบถ้วน
  • อาวุธจะทำเลียนแบบอาวุธจริง ใช้หวายหรือไม้เพื่อความปลอดภัย
  • ในประวัติศาสตร์ มีการกล่าวถึงในวรรณคดีเรื่อง อิเหนา
  • ท่าไม้รำทั้ง 12 ไม้รำเป็นหัวใจ ของการเคลื่อนไหว

องค์ประกอบ ก่อนเริ่มรำ ท่าไม้รำ กระบี่กระบอง

โดยทั่วไปแล้ว การแสดงกระบี่กระบองที่ครบถ้วนกระบวนการเล่น จะประกอบด้วย 3 ส่วนสำคัญ คือ การถวายบังคม, การขึ้นพรหม, และการรำเพลงอาวุธ ซึ่งไม้รำคือส่วนที่อยู่ในการรำเพลงอาวุธ

1. การรำถวายบังคม
เป็นการแสดงความเคารพต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ บิดามารดา ครูบาอาจารย์ และผู้มีพระคุณ เป็นการแสดงจิตคารวะก่อนเริ่มการฝึกหรือการต่อสู้
2. การขึ้นพรหม
เป็นการเตรียมความพร้อมทางร่างกายและจิตใจ มุ่งเน้นการทำสมาธิและการระลึกถึง พรหมวิหารสี่ (เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา) ซึ่งเป็นการสอนให้ผู้เรียนระลึกถึงคุณธรรมของการอยู่ร่วมกันในสังคม การขึ้นพรหมมีทั้งแบบ พรหมนั่ง และ พรหมยืน
3. การรำเพลงอาวุธ (ชุดไม้รำ)
นี่คือส่วนที่แสดงทักษะ และลีลาการใช้อาวุธ ตามแบบแผนที่กำหนดไว้ โดยชุดไม้รำที่เป็นที่รู้จัก และใช้เป็นหลักสูตรการสอนจะมีทั้งหมด 12 ไม้รำซึ่งแต่ละท่า จะมีทิศทางการเดินและกระบวนท่าที่แตกต่างกันไป

ความสำคัญของ 12 ไม้รำ ต่อผู้ฝึกฝน คืออะไร?

ท่ารำทั้ง 12 ไม้รำ กระบี่กระบอง นี้เปรียบเสมือน “แม่บท” ที่รวบรวมหลักการเคลื่อนไหวสำคัญไว้ครบถ้วน การฝึกฝนจนเกิดความ แม่นยำจะช่วยพัฒนาหลายด้าน ได้แก่:

ความแม่นยำและจังหวะ: ฝึกให้ผู้เล่นใช้กระบี่ได้อย่างถูกต้องและสอดคล้องกับจังหวะการก้าวเท้า
การทรงตัวและความยืดหยุ่น: พัฒนาสมรรถภาพทางกาย โดยเฉพาะการทรงตัวและการเปลี่ยนทิศทางอย่างรวดเร็ว
สมาธิและความจำ: ต้องใช้สมาธิอย่างสูงในการจดจำและปฏิบัติท่าทางที่ซับซ้อนตามลำดับ
พื้นฐานสู่การต่อสู้จริง: ไม้รำเหล่านี้คือพื้นฐานที่จะนำไปประยุกต์ใช้ในการรุกและรับในการต่อสู้ด้วยอาวุธจริง

อาวุธหลัก ที่ใช้ในการฝึก กระบี่กระบอง

แม้ว่า “กระบี่กระบอง” จะหมายถึงชื่อเรียกศิลปะการต่อสู้ แต่ในการฝึกซ้อมและแสดงจริง อาวุธของ กระบี่กระบอง ที่นำมาใช้มีหลากหลายชนิด โดยจะทำเลียนแบบอาวุธจริงจากหวาย ไม้ หรือโลหะเบา เพื่อความปลอดภัย อาวุธที่ใช้ใน การเล่นหลักๆ มี กระบี่, กระบอง (พลอง), ดาบ, ง้าว, โล่, ดั้ง, เขน, ไม้ศอกสั้น มีทั้งแบบใช้ในการต่อสู้ระยะประชิด และใช้สำหรับตี และป้องกันตัว

ไทม์ไลน์ และสถิติสำคัญ ของกระบี่กระบอง

การสืบทอดวิชากระบี่กระบองมีรากฐานในฐานะยุทธวิธีทางการทหารที่ใช้ปกป้องแผ่นดินไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณ และได้มีการปรับเปลี่ยนบทบาทสู่การเป็นกีฬาและวิชาพลศึกษาในยุคหลัง

  • ไทม์ไลน์สำคัญในประวัติศาสตร์กระบี่กระบอง

จุดที่ 1: สมัยกรุงศรีอยุธยา (ศตวรรษที่ 14)
บทบาท: ในยามศึกสงคราม ทหารจะใช้อาวุธจริงในการต่อสู้ เมื่อยามบ้านเมืองสงบ ทหารก็จะนำมาซ้อมและแข่งขันกันเพื่อฝึกฝนทักษะความแข็งแกร่ง (6 กันยายน 2003) [1]

จุดที่ 2: รัชกาลที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. 2352-2367)
บทบาท: มีหลักฐานการกล่าวถึงการต่อสู้ด้วยอาวุธในวรรณคดีเรื่อง อิเหนา ซึ่งพระองค์ทรงพระราชนิพนธ์ แสดงให้เห็นว่าวิชานี้ยังคงเป็นที่รู้จักและสืบทอดในสังคมชั้นสูง

จุดที่ 3: ปี พ.ศ. 2518 – 2521
บทบาท: กระทรวงศึกษาธิการเริ่มบรรจุวิชากระบี่กระบองเข้าไว้ในหลักสูตรการศึกษาของชาติ โดยเริ่มจากระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ปี 2518 และย้ายไปอยู่ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ปี 2521 (29 พฤษภาคม 2019) [2] เพื่อสืบทอดศิลปะแขนงนี้ให้เยาวชนไทย

เจาะลึก ท่าไม้รำกระบี่กระบอง มรดกไทยที่ต้องรู้

ไม้รำ กระบี่กระบอง

กระบี่กระบอง ไม่ได้เป็นเพียงกีฬาหรือการแสดง แต่เป็นวิชาการต่อสู้ด้วยอาวุธที่ถ่ายทอดภูมิปัญญาของนักรบไทยโบราณ การฝึกฝนจะเริ่มต้นด้วยชุดท่าทางพื้นฐานที่เรียกว่า “ไม้รำ” ซึ่งเป็นหัวใจของการเคลื่อนไหวที่รวมทั้งการรุก การรับ และการทรงตัวเข้าไว้ด้วยกัน ไม้รำมาตรฐานมีทั้งหมด 12 ไม้รำซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญ ที่ผู้ฝึกทุกคนต้องเรียนรู้และฝึกฝนจนเกิดความชำนาญ

ส่วนที่ 1 ไม้รำพื้นฐาน และการเดินไม้รำที่ 1-4

ไม้ รำที่ 1 ลอยชาย: ท่าเดินแบบ สลับฟันปลา (เดินเฉียงไปมา) เพื่อฝึกการเคลื่อนที่ การก้าวเท้า และการพลิกตัวหลบหลีก
ไม้ รำที่ 2 ควงทัดหู: เน้นการ ควงกระบี่ 2 รอบ แล้วตั้งกระบี่ทัดหู เป็นการฝึกความคล่องแคล่วและการควบคุมอาวุธ
ไม้ รำที่ 3 เหน็บข้าง (หรือ เสือลากหาง): ท่าที่เน้นการเดินตรงไปข้างหน้า พร้อมการเหน็บกระบี่ไว้ข้างลำตัว (การพักอาวุธ) และการป้องกันตัว
ไม้ รำที่ 4 ตั้งศอก (หรือ ต่อศอก): ฝึกการ ยกศอกขึ้นตั้งรับ พร้อมใช้กระบี่ในการป้องกันตัวในระยะประชิด โดยเฉพาะการป้องกันการโจมตีจากด้านข้าง

ที่มา: ไม้รำ 12 ไม้รำ (27 มกราคม 2015) [3]

ส่วนที่ 2 ไม้รำเน้นการจู่โจมและการป้องกัน ไม้รำที่ 5-8

ไม้รำที่ 5 จ้วงหน้า-จ้วงหลัง: ฝึกการ แทง (จ้วง) ในทิศทางตรงไปข้างหน้าและแทงกลับไปด้านหลัง เป็นท่าที่เน้นความเฉียบขาดในการจู่โจม
ไม้รำที่ 6 ปกหน้า-ปกหลัง: ท่าที่เน้นการ ปกป้องศีรษะและลำตัว โดยการใช้กระบี่ปกคลุมจากด้านหน้าและด้านหลัง
ไม้รำที่ 7 ท่ายักษ์: ท่าที่มีการเคลื่อนไหวที่หนักแน่นและแข็งแกร่ง มักมีการย่ำเท้าและแสดง พละกำลัง ของนักรบ
ไม้รำที่ 8 สอยดาว: ท่า แทงสวนขึ้นไปด้านบน (คล้ายการสอยผลไม้หรือแทงจากด้านล่าง) เพื่อจู่โจมจุดอ่อนของคู่ต่อสู้ที่อยู่เหนือศีรษะ

ที่มา: ไม้รำ 12 ไม้รำ (27 มกราคม 2015) [3]

ส่วนที่ 3 ไม้รำชั้นเชิงและสรุป ไม้รำที่ 9-12

ไม้รำที่ 9 ควงแตะ: ท่าที่ผสมผสานระหว่างการ ควงกระบี่ กับการ ย่อตัวลงแตะพื้น เพื่อหลบหลีกการโจมตีที่ระดับต่ำและเตรียมจู่โจมสวน
ไม้รำที่ 10 หนุมานแหวกฟองน้ำ (หรือ แหวกม่าน): ท่าที่แสดงถึง ความว่องไว และการเคลื่อนไหวที่พลิ้วไหว เน้นการหลบหลีกและแทรกตัวเข้าหาคู่ต่อสู้
ไม้รำที่ 11 ลดล่อ: ท่า ล่อหลอก ให้คู่ต่อสู้เข้าโจมตี จากนั้นจึงลดตัวหรือถอยเพื่อหลีกเลี่ยงและหาโอกาสในการตอบโต้
ไม้รำที่ 12 เชิญเทียน: ไม้รำสุดท้ายที่แสดงถึง ความสงบและอ่อนช้อย มักเป็นท่าที่แสดงความเคารพหรือเป็นการจบชุดการรำอย่างงดงาม

ที่มา: ไม้รำ 12 ไม้รำ (27 มกราคม 2015) [3]

สรุปภาพรวม ไม้รำ กระบี่กระบอง ความลับที่ซ่อนอยู่ ในไม้รำ

สรุปแล้วท่า ไม้รำ กระบี่กระบอง และประวัติศาสตร์อันยาวนาน แสดงให้เห็นถึงคุณค่าที่ฝังแน่นในวัฒนธรรมไทย การทำความเข้าใจทั้งด้านเทคนิคการร่ายรำ 12 ไม้รำเป็นแก่นสำคัญ ของการเรียนรู้วิชานี้และด้านประวัติศาสตร์ ไทม์ไลน์การบรรจุหลักสูตร จะช่วยให้การฝึกฝนมีความหมายและลึกซึ้งยิ่งขึ้น

สรุปแล้ว 12 ไม้รำกระบี่กระบอง คืออะไร?

ท่าไม้รำ 12 ไม้รำกระบี่ คือชุดกระบวนท่าที่เป็นมาตรฐานหลักในการฝึกฝนวิชากระบี่กระบอง ถือเป็นแก่นของวิชา โดยแบ่งตามทิศทางการเดินและเทคนิคการใช้กระบี่ ซึ่งแต่ละท่าล้วนแฝงไว้ด้วยกลยุทธ์การรบและการป้องกันตัว

ความหมายของ ท่าไม้รำกระบี่กระบอง คืออะไร?

ท่าไม้รำ คือ ท่ารำ รำลึกถึงกระบวนท่าการต่อสู้ และฝึกฝนสมรรถภาพทางร่างกาย และจิตใจ โดยเป็นการรำเลียนแบบ การใช้อาวุธจริง เช่น กระบี่และกระบอง เพื่อเป็นการแสดง การกีฬา และการฝึกฝนการต่อสู้ป้องกันตัว ลำดับการเคลื่อนไหวที่เป็นแบบแผน ใช้ฝึกฝนให้เกิดความคล่องแคล่ว สมดุล และจังหวะที่ถูกต้อง

Facebook
Twitter
Telegram
LinkedIn
ข้อมูลผู้เขียน

แหล่งอ้างอิง